Ο Ζαν Μονέ (Jean Omer Marie Gabriel Monnet, 9 Νοεμβρίου 1888 – 16 Μαρτίου 1979) ήταν Γάλλος οικονομολόγος και διπλωμάτης. Θεωρείται ως ο αρχιτέκτονας της ευρωπαϊκής ενοποίησης και ο πατέρας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως ο πρώτος προεδρεύων σε ευρωπαϊκό εκτελεστικό οργανισμό, την Ανώτατη Αρχή της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα. Δεν εκλέχθηκε ποτέ σε δημόσιο αξίωμα, ωστόσο είχε κεντρικό ρόλο στο παρασκήνιο συναλλασσόμενος με τις Ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και τις ΗΠΑ όντας πολύ καλά διασυνδεδεμένος.
Μετά τον Β´ Παγκόσμιο Πόλεμο η Γαλλία είχε μεγάλη ανάγκη ανασυγκρότησης και εξαρτώταν σε μεγάλο βαθμό στην εισαγωγή κάρβουνου από τα ανθρακωρυχεία της Γερμανίας, στο Ρουρ και το Λουίζενταλ στο Σάαρ (τα γερμανικά ανθρακωρυχεία στην Άνω Σιλεσία εκχωρήθηκαν στην Πολωνία από τους συμμάχους το 1945).
Το 1945 ο Μονέ προώθησε το Σχέδιο Μονέ διαφορετικό από το Σχέδιο Σουμάν, το οποίο επίσης προετοίμασε αργότερα ο Μονέ. Αυτό πρότεινε να αποκτηθεί ο έλεγχος των περιοχών που παρήγαγαν άνθρακα στη Γερμανία και να μεταφέρουν την παραγωγή εκτός της Γερμανίας, προς τη Γαλλία. Έτσι η Γερμανική οικονομία θα αποδυναμώνονταν καθώς θα τροφοδοτούσε την ανάπτυξη της Γαλλικής. Το πλάνο αυτό έγινε δεκτό από τον Σαρλ ντε Γκωλ στις αρχές του 1946.
Οι Αμερικανοί και Γάλλοι ολοκληρώνουν τη συμφωνία του 1946 για τα δάνεια και μισθώσεις, με τον Ζαν Μονέ να υπογράφει τα έγγραφα ως αντιπρόσωπος της Γαλλίας.
Αργότερα το ίδιο έτος, ο Μονέ διαπραγματεύτηκε επιτυχώς τη συμφωνία Μπλουμ-Μπερνς με τις ΗΠΑ, μέσω της οποίας διαγράφτηκε ένα χρέος 2.8 δισεκατομμυρίων δολαρίων της Γαλλίας από τις ΗΠΑ (κυρίως από δάνεια του Α´ Παγκοσμίου Πολέμου) και επιπρόσθετα η Γαλλία θα μπορούσε πλέον να λάβει ένα χαμηλότοκο δάνειο 650 εκατομμυρίων δολαρίων. Ως αντάλλαγμα, η Γαλλία θα επέτρεπε την προβολή των Αμερικανικών ταινιών στους κινηματογράφους της.
Το 1947 η Γαλλία αφαίρεσε την περιοχή του Σάαρ από τη Γερμανία με Αμερικανική υποστήριξη, και τη μετέτρεψε στο Προτεκτοράτο του Σάαρ, το οποίο ήταν πολιτικά ανεξάρτητο ωστόσο οικονομικά υπό τον πλήρη γαλλικό έλεγχο. Η περιοχή αυτή επέστρεψε στη γερμανικό κυριαρχία το 1957, αλλά η Γαλλία διατήρησε το δικαίωμα να εκμεταλλεύεται τα ανθρακωρυχεία έως το 1981.
Όταν άρχισαν να εντείνονται οι σχέσεις μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας σχετικά με το θέμα της βιομηχανικής παραγωγής άνθρακα και χάλυβα, ο Μονέ και οι συνεργάτες του συνέλαβαν την ιδέα μιας Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Στις 9 Μαΐου του 1950, με τη συμφωνία του Γερμανού καγκελάριου Κόνραντ Αντενάουερ στη Δυτική Γερμανία, ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ρομπέρ Σουμάν προέβη σε μια διακήρυξη της Γαλλικής κυβέρνησης. Η διακήρυξη αυτή που είχε προετοιμαστεί από τον Μονέ για τον Σουμάν, πρότεινε την ενοποίηση των Γαλλικών και Γερμανικών βιομηχανιών γαιάνθρακα και χάλυβα υπό κοινό έλεγχο, τον οποίο θα ασκούσε η Ανώτατη Αρχή της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Άνθρακα και Χάλυβα, η οποία θα ήταν ανοικτή και για άλλες χώρες.
Όταν η Γερμανία συμφώνησε να εισέλθει στην Ευρωπαϊκή Κοινότητα Άνθρακα και Χάλυβα σύμφωνα με το Σχέδιο Σουμάν το 1951, η αποσυναρμολόγηση της Γερμανικής οικονομίας που βρισκόταν σε εξέλιξη σταμάτησε όπως και κάποιοι περιορισμοί σχετικά με τον όγκο της βιομηχανικής παραγωγής της. Η Δυτική Γερμανία μπήκε στην Κοινότητα, μαζί με την Ιταλία, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και την Ολλανδία, ενώ η Μεγάλη Βρετανία αρνήθηκε με βάση τη διατήρηση της εθνικής κυριαρχίας της.
Το 1952, ο Ζαν Μονέ έγινε ο πρώτος πρόεδρος της Υψηλής Αρχής και με το άνοιγμα της κοινής αγοράς άνθρακα το 1953, άρθηκαν και οι τελευταίοι περιορισμοί που είχαν επιβληθεί στη Γερμανία, και ο ρόλος της Διεθνούς Αρχής για το Ρουρ στην περιοχή των ανθρακωρυχείων στη Γερμανία καλύφθηκε πλέον από τη νεοιδρυθείσα Κοινότητα.
Το 1955, ο Μονέ ίδρυσε την επιτροπή δράση για τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης ώστε να αναπτερώσει τις ελπίδες για Ευρωπαϊκή ενοποίηση μετά την αποτυχία υλοποίησης της Ευρωπαϊκής Αμυντικής Κοινότητας.
Έφερε τα πολιτικά κόμματα και Ευρωπαϊκές εμπορικές ενώσεις μαζί ώστε να γίνουν μια κινητήρια δύναμη πίσω από τις πρωτοβουλίες οι οποίες έθεσαν τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης όπως μελλοντικά σχηματίστηκε:
- πρώτα η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΕΟΚ) (1958) (κοινώς ονομαζόμενη και ως η Κοινή Αγορά), καθορίστηκε από τη Συνθήκη της Ρώμης το 1957
- αργότερα η Ευρωπαϊκή Κοινότητα (1967) με τις αντίστοιχες επιτροπές της
- η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα και το Συμβούλιο Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
- Βρετανική είσοδος στην Κοινότητα (1973),
- Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης (1974),
- το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Σύστημα (1979),
- και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (1979).
Οι παραπάνω εξελίξεις αντικατοπτρίζουν την πεποίθηση του Μονέ σε μια βαθμιαία προσέγγιση για την υλοποίηση της Ευρωπαϊκής ενοποίησης.
Το 1979, ο Μονέ πέθανε στην ηλικία των 90 ετών στο σπίτι του στο χωριό Ουζαρέ του δημοτικού διαμερίσματος Μπαζός-σουρ-Γκιγιόν στη βόρεια Γαλλία, όπου έγραφε τα απομνημονεύματα του.
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
Περισσότερα ….για εσάς
ΚΑΤΕΒΑΣΤΕ ΤΟ APP
