Ενεργειακή απεξάρτηση; Σοβαρά;

Ο Πάνος Μαυρίδης θέτει το ερώτημα: Τι συνιστά ο όρος ενεργειακή απεξάρτηση; Πρόκειται για δοξασία ή ουσία; Είναι ο όρος που θα κρατήσει ενωμένη την Δύση; Ή ο λόγος που θα την διασπάσει; Δεν θα αργήσει να το καταλάβουμε…

---

Από τη μια πλευρά είναι η δοξασία. Από την άλλη, η ουσία.

Η δοξασία είναι η ενότητα της Δύσης. Ο Μπάιντεν ήρθε στην Ευρώπη, συμμετείχε και στη Σύνοδο των G7 και στο Συμβούλιο Κορυφής και το μήνυμα του ήταν ξεκάθαρο. Όλοι εδώ, ενωμένοι θα το τραβήξουμε.

Μάλιστα το ενδιαφέρον είναι ότι στο τέλος της συνέντευξης Τύπου και όταν είχαν ολοκληρωθεί οι …προγραμματισμένες ερωτήσεις, μετά από αρκετή πίεση δέχθηκε μια ερώτηση …εκτός προγράμματος. Εκεί ρωτήθηκε τι αποτέλεσμα έχουν οι αυστηρές κυρώσεις, καθώς δεν απέτρεψαν τον πόλεμο και την εξέλιξη του.

Ο Μπάιντεν ομολόγησε πως πράγματι,“κυρώσεις δεν αποτρέπουν”!

Τότε γιατί επιβλήθηκαν; Όταν μάλιστα δεν προκαλούν πόνο μόνο στη Ρωσία, αλλά  προκαλούν πόνο και στις δυτικές δημοκρατίες, οι οποίες είναι, έτσι κι αλλιώς, επιρρεπείς στις απότομες (και καθοδικές κατά το πλείστον) εναλλαγές ευημερίας και ευμάρειας των κοινωνικών τους;

Την απάντηση έδωσε ο ίδιος ο Αμερικανός πρόεδρος συνεχίζοντας πως η διατήρηση των κυρώσεων είναι για να είμαστε σίγουροι ότι μετά από ένα μήνα θα συνεχίσουμε ό,τι κάνουμε, όχι μόνο για τον επόμενο μήνα, αλλά και για τον υπόλοιπο χρόνο…

Για αυτό και συγκάλεσε την σύνοδο των G7. Για αυτό και συμμετείχε στη Σύνοδο Κορυφής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Για αυτό ήρθε στην Ευρώπη.

“Πρέπει να μείνουμε πλήρως, ολοκληρωτικά, διεξοδικά, ενωμένοι”, διεμήνυσε κατηγορηματικά.

Μπαίνει λοιπόν το ερώτημα: Πόσο απέχει η δοξασία από την ουσία; Πόσο η ενότητα της Δύσης δεν είναι ρητορική, αλλά είναι ουσιαστική;

Αν δούμε τι (δεν) αποφάσισαν οι Ευρωπαίοι στις Βρυξέλλες, η όλη κατάσταση δημιουργεί εύλογη καχυποψία.

Και ελπίδα μετατοπίζεται για τον Μάη… Άλλο ένα μήνα δηλαδή θα γίνεται της …Ουκρανίας και οι Ευρωπαίοι θα το σκέφτονται.

Μα θα πει κάποιος: Εδώ έχουμε μια εκρηκτική κατάσταση. Τι είναι αυτό που δεν τους επιτρέπει να αποφασίσουν; 

Η απάντηση είναι απλή. Σύγκρουση συμφερόντων. Έλλειψη κοινής ευρωπαϊκής στρατηγικής που ακριβώς προκαλείται από την ύπαρξη αντιτιθέμενων εθνικών συμφερόντων.

Μα θα ρωτήσει κάποιος: 

Η στρατηγική της Ευρώπης δεν είναι η απεξάρτηση της από το ρωσικό αέριο; 

Η στρατηγική της Ευρώπης δεν είναι η ενεργειακή αυτονομία της;

Απάντηση: Θεωρητικά ναι. Είναι. Στην πράξη όμως τι γίνεται;

Βάση του Κειμένου των Συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής της 25ης Μαρτίου αλλά και της Διακήρυξης των Βερσαλλιών στις 10 και 11 Μαρτίου οι προθέσεις περισσεύουν. Όλα παραπέμπουν στην κατά το δυνατόν ταχύτερη απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο. Και για το πως αυτό θα γίνει, παραπέμπουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή που θα εκπονήσει ένα σαφές και ολοκληρωμένο σχέδιο.

Περιμένουμε λοιπόν να δούμε.

Όμως, τι περιμένουμε να δούμε;

Περιμένουμε να δούμε λύσεις που απαιτούν ευρηματικότητα ως προς τη σύλληψη, αποφασιστικότητα ως προς την υλοποίηση και αυτό σημαίνει χρήματα.

Για να έχουμε μια αίσθηση του μεγέθους της σπαζοκεφαλιάς που καλείται να λύσει η Ευρώπη, αρκεί να αναφέρουμε ορισμένα στοιχεία.

Το ρωσικό αέριο που φτάνει προς κατανάλωση στην Ευρώπη, αγγίζει τα 155 δισ. κ.μ. όταν οι ευρωπαϊκές ανάγκες είναι στα 380 δισ. κ.μ. Δηλαδή στο ευρωπαϊκό ενεργειακό μείγμα, το ρωσικό αέριο συμμετέχει σε ποσοστό 40%.

Υπάρχει περίπτωση ως δια μαγείας αυτό το ποσοστό να αντικατασταθεί μέχρι το τέλος του χρόνου; (Σημ. το χρονικό σημείο που ο Μπάιντεν μας είπε ουσιαστικά να κάνουμε υπομονή…)

Προφανώς, μαγικά ΔΕΝ γίνονται. Η πιο φιλόδοξη εκτίμηση είναι να περιοριστεί η εξάρτηση κατά το 1/3. Και τα υπόλοιπα 2/3 στα επόμενα πέντε χρόνια!

Μέχρι τότε; Τι γίνεται; Αντέχει η ευρωπαϊκή οικονομία πέντε χρόνια, έναν οικονομικό πόλεμο με τα σημερινά χαρακτηριστικά; Όχι με χαρακτηριστικά που μπορεί να επιδεινωθούν.

Για να δούμε όμως τι μπορεί να γίνει μέχρι τέλος του χρόνου. Που θα βρεθεί το 1/3  (δηλαδή 55 δισ. κ.μ) φυσικού αερίου που θα αντικαταστήσει το ρωσικό αέριο;

Κάποιοι λένε ότι θα το φέρουν οι Αμερικάνοι. Αυτοί οι κακοί που για αυτό έκαναν τον πόλεμο, για να πουλήσουν το δικό τους αέριο (λες και μόνο ο Πούτιν πρέπει να πουλάει και κανείς άλλος). 

Προφανώς αυτές είναι κουβέντες καφενείου. Το αμερικανικό LNG που έχει συμφωνηθεί να έρθει αφορά σε κάτι λιγότερο του 10% του ρωσικού μεριδίου στην ευρωπαϊκή αγορά. Δηλαδή γύρω στα 15 δισ. κ.μ. φυσικό αέριο σε υγροποιημένη μορφή. Τα υπόλοιπα 40 δισ. μέχρι τέλους του χρόνου; 

Αυτή είναι μια απάντηση που περιμένουμε να δούμε από την Επιτροπή τον Μάιο.

Αλλά ας υποθέσουμε πως ο θείος Σαμ είχε και για αυτό το θέμα τη λύση. Είχε τις ποσότητες να τις μεταφέρει στην Ευρώπη και τη διάθεση να πουλήσει σε ανταγωνιστικές τιμές, η Ευρώπη έχει τις υποδομές να το διαθέσει σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις;

Όπως όλοι γνωρίζουμε το LNG μεταφέρεται με πλοία και ξεφορτώνεται σε LNG terminals.

Σήμερα το δίκτυο των LNG terminals αριθμεί τα 21. Συνολικά είναι 28 μείον 4 στην Τουρκία που δεν είναι μέλος της ΕΕ μείον 2 της Βρετανίας που δεν είναι πια μέλος, μείον ένα στο Γιβραλτάρ που ανήκει κι αυτό στην Βρετανία.

Η Γερμανία LNG terminal δεν έχει.

Η Ελλάδα έχει ένα στη Ρεβιθούσα μέχρι το Ιούνιο λέγεται πως θα είναι έτοιμο άλλο ένα στην Αλεξανδρούπολη και σχεδιάζονται άλλα τρία σε Κόρινθο, Βόλο και Αλεξανδρούπολη.

Το capacity των υφιστάμενων Ευρωπαϊκών terminals φτάνει θεωρητικά τα 227 δισ. κ.μ. LNG και φυσικά αν αυξηθούν αριθμητικά θα φτάσει τον αριθμό τα 380 δισ. που έρχονται από την Ρωσία μέσω αγωγών.

Αυτό θεωρητικά πάντα, διότι αυτή τη στιγμή που μιλάμε η παραγωγική δυνατότητα των Ευρωπαϊκών terminals είναι στα 22 δισ. κ.μ.

Αν υποθέσουμε λοιπόν ότι φτάνουμε από το 10% στο 100% της παραγωγικής τους δυνατότητας, τι άλλο χρειαζόμαστε; Χρειαζόμαστε αποθήκες και δίκτυο μεταφοράς στην Ευρωπαϊκή ενδοχώρα. 

Υπάρχει σήμερα ευρωπαϊκό δίκτυο διασύνδεσης από τα σημεία παραλαβής terminals στους ευρωπαϊκούς προορισμούς;

Όχι. 

Άρα πρέπει να δημιουργηθεί. Άρα εδώ χρειάζονται επενδύσεις.

Ας πούμε ότι αποφασίζονται. 

Μέχρι να υλοποιηθούν πως θα μεταφέρεται το LNG; Με τρένα; Δεν είναι ασφαλές, ακόμα. Κι άντε και το λύνεις αυτό. Στα σημεία που θα παραδίδεται υπάρχουν περιβαλλοντικές άδειες; Τηρούνται περιβαλλοντικοί όροι; Όχι.

Οπότε, οι αγωγοί είναι μονόδρομος! 

Εσωτερικοί αγωγοί που θα ενώνουν την Ευρώπη. Όχι εξωτερικοί αγωγοί που θα την διαιρούν.

Και εδώ είναι το κρίσιμο ερώτημα. Θα αποφασίσουν οι Ευρωπαίοι να δαπανήσουν χρήματα για να δημιουργήσουν αυτό το ενοποιημένο εσωτερικό δίκτυο αγωγών; 

Η τάξη μεγέθους το χρημάτων που απαιτούνται αγγίζει τα 240 δισ.€. 

Στα τέλη του 2019 υπήρχαν ευρωπαϊκά προγράμματα για υποδομές φυσικού αερίου (δηλαδή επέκταση LNG terminals, εσωτερικοί αγωγοί, αποθηκευτικοί χώροι) άνω των 120 εκ.€. που θα ολοκληρώνονταν έως το 2025.

Στις αρχές του 2020 το νέο Ευρωκοινοβούλιο αποφάσισε να απεντάξει τα χρήματα αυτά.

Το επιχείρημα ήταν ότι η Ευρώπη δεν θέλει πλέον τα ορυκτά. Και ότι μέχρι το 2035 θα πρέπει να πετύχει την ενεργειακή ουδετερότητα. 

Πράγματι, με αυτόν τον πολιτικό στόχο, το κόστος τέτοιων υποδομών ήταν αδικαιολόγητο. Και μη βιώσιμο εντέλει, καθώς για να δικαιολογηθεί το κόστος επένδυσης, οι όροι απόσβεσης και κερδοφορίας θα απαιτούσαν 20 και παραπάνω χρόνια.

Μήπως λοιπόν, η Ευρώπη πρέπει να ξαναδεί τον πολιτικό στόχο της; Μήπως ο στόχος της ενεργειακής ουδετερότητας θα πρέπει να μετατεθεί χρονικά, τουλάχιστον για άλλα δεκαπέντε ακόμα χρόνια;

Άλλωστε ας έχουμε υπόψη μας κάτι που παραλείπουν να λένε οι κήρυκες της περιβαλλοντικής ευαισθησίας. Ότι δηλαδή η πράσινη μετάβαση απαιτεί υπερδιπλάσιες πρώτες ύλες για τη δημιουργία των μέσων που θα αξιοποιούν την απεριόριστη και δωρεάν πρώτη ύλη που μας δίνει η φύση; Τον ήλιο, τον αέρα και το νερό δηλαδή; Και αυτές τις πρώτες ύλες δεν τις διαθέτει η Ευρώπη, αλλά η …Κίνα!